ภาชนะเคลือบเทฟลอน

" เทฟลอน " (Teflon) เป็น ชื่อทางการค้าของสารโพลิเตตระฟลูออโรเอทิลีน (Polytetrafluoroethylene - PTFE) ที่มีคุณสมบัติเด่น คือ เป็นสารที่มีความลื่นมาก

กระทะเทฟลอน

เมื่อเทฟลอนมีความลื่นมาก ผู้ผลิตจึงใช้สารนี้ เป็นส่วนผสม หรือเคลือบลงบนผลิตภัณฑ์หลายประเภท โดยเฉพาะใช้เคลือบพื้นผิวภาชนะเครื่องครัวต่างๆ ทำให้หมดปัญหาเรื่องอาหารติดภาชนะเวลาทอด ช่วยลดปริมาณไขมันในการประกอบอาหารลงได้ และยังทำความสะอาดได้ง่ายอีกด้วย

คุณสมบัติเด่นอีกอย่างหนึ่งของเทฟลอน คือ มีความเฉื่อยต่อการเกิดปฏิกิริยาเคมีกับสารอื่น ดังนั้น จึงไม่ทำให้เกิดอันตราย กับอาหารที่ปรุงจากภาชนะเคลือบเทฟลอน นอกจากนี้ยังทนต่อกรด และด่าง ทนอุณหภูมิทั้งสูง และต่ำมาก ๆ ได้ดี มีจุดหลอมเหลวอยู่ที่ 327 องศาเซลเซียส และไม่เป็นสื่อนำไฟฟ้าอีกด้วย

การใช้ภาชนะเทฟลอนให้ถูกวิธี ควรใช้ตะหลิว หรือทัพพี ที่เป็นไม้ หรือพลาสติกกับภาชนะที่เคลือบเทฟลอนเท่านั้น การใช้ตะหลิว หรือทัพพี ที่ทำจากโลหะที่มีความคม หรือมีขอบไม่เรียบ จะทำให้เกิดรอยขูดขีด ซึ่งทำให้เทฟลอนหลุดลอกได้ หรือการใช้ฝอยขัดทำความสะอาด แม้กระทั่งการเทน้ำราดลงไปที่ภาชนะเคลือบทันที ขณะที่ยังร้อนอยู่ ก็สามารถลดอายุการใช้งานของเทฟลอนได้เช่นกัน

เทฟลอน... อันตราย??

สำนักงานคณะกรรมการอาหาร และยา แห่งสหรัฐอเมริกาได้ให้ข้อสังเกตไว้ว่า ภาชนะที่เคลือบเทฟลอน เมื่อใช้งานไปนาน ๆ ผ่านการล้างขัดถูมาก ๆ อาจมีอนุภาคบางส่วนลอกหลุดออกมาปะปนกับอาหารได้ อย่างไรก็ตาม อนุภาคเหล่านั้นจะผ่านออกจากร่างกายโดยไม่ถูกย่อย และดูดซึมเข้าสู่กระแสโลหิต แต่จะถูกขับถ่ายออกมา โดยไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อร่างกาย

อันตรายของเทฟลอน ที่อาจจะเกิดขึ้นได้ ก็คือ การใช้ในอุณหภูมิสูงมาก ๆ อาจทำให้เกิดควันที่ไม่พึงประสงค์ แต่ยังไม่มีการพิสูจน์แน่ชัดว่า ควันที่เกิดขึ้นเป็นอันตรายต่อสุขภาพของ มนุษย์หรือไม่

จากการวิจัยพบว่า เมื่อเผาภาชนะเปล่าที่เคลือบด้วยเทฟลอน จนอุณหภูมิสูงเกินกว่า 400 องศาเซลเซียส อนุภาคของสารเทฟลอนจะกลายเป็นไอและหลุดออกมาสู่บรรยากาศ ซึ่งไอของมันสามารถทำให้เกิดอาการคล้ายกับอาการไข้จากหวัด (Polymer fume fever) แต่ปัญหานี้จะไม่เกิดขึ้น หากใช้ภาชนะเคลือบเทฟลอนในช่วงอุณหภูมิใช้ปกติ ดังนั้น เพื่อความปลอดภัย จึงควรใช้ภาชนะเหล่านี้ที่ความร้อนระดับต่ำจนถึงปานกลางเท่านั้น

แม้ว่าตัวเทฟลอนเองจะค่อนข้างใช้ได้อย่างปลอดภัย แต่เมื่อนำไปผ่านกระบวนการในการเคลือบเทฟลอน กลับทำให้เกิดข้อสงสัยขึ้นว่า เทฟลอนนั้นเป็นอันตรายต่อร่างกายหรือไม่

องค์การพิทักษ์สิ่งแวดล้อมแห่งสหรัฐอเมริกา (United State Environmental Protection Agency - US EPA) พบว่า ในกระบวนการเคลือบสารเทฟลอนในวัสดุใด ๆ จะก่อให้เกิดสารก่อมะเร็ง ที่มีชื่อว่า เพอร์ฟลูออโรออคตาโนอิค แอซิด (Perfluorooctanoic Acid – PFOA)

PFOA สลายตัวได้ยาก เมื่อเข้าสู่ร่างกาย และจะอยู่ในร่างกายเป็นเวลานาน การกำจัดสารนี้ออกจากร่างกายราว 95-99% จะต้องใช้เวลาราว 20 ปี โดยต้องไม่รับสารตัวนี้เข้าร่างกายอีก

การที่สารนี้สลายตัวได้ยาก จึงตรวจพบว่า มีการปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม และผลการตรวจเลือดในกลุ่มอาสาสมัครชาวอเมริกันจำนวนหนึ่ง พบว่า ทุกคนมีสารก่อมะเร็งตัวนี้ ปนเปื้อนอยู่ในกระแสเลือด แต่ยังอยู่ในระดับที่ไม่สูงมากนัก ซึ่งยังไม่ทราบว่า สารนี้เข้าสู่กระแสเลือดได้อย่างไร

อย่างไรก็ตาม บริษัทดูปองท์ ซึ่งเป็นผู้ผลิตเทฟลอน ระบุว่าสาร PFOA ถูกใช้เฉพาะขณะอยู่ในกระบวนการผลิตเท่านั้น ไม่มีสารนี้อยู่ในเครื่องครัวเทฟลอน หรือผลิตภัณฑ์อื่น ๆ และจากผลการทดลองของบริษัท ก็ไม่พบว่าเป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์แต่อย่างใด

ในขณะที่ผลการศึกษาพิษของสาร PFOA ในสัตว์ทดลอง พบว่า เป็นสารก่อมะเร็ง และทำลายภูมิคุ้มกันโรค แต่ผลที่ได้ยังไม่ชี้ชัดว่า PFOA มีอันตรายต่อคน และความเสี่ยงที่จะเกิดกับมนุษย์นั้นยังมีความเป็นไปได้น้อย

อย่างไรก็ตาม บริษัท ดูปองท์ และบริษัทที่ขายสารเคมีกลุ่มเทฟลอนอีกหลายแห่ง ได้ลงนามข้อตกลงร่วมกับ US EPA เพื่อช่วยกันลดสารพิษนี้จากภาชนะ และวัสดุที่ผ่านการเคลือบเทฟลอน โดยจะพัฒนาเทคโนโลยีการเคลือบภาชนะ ที่ไม่ทำให้มีสารเคมีใด ๆ เหลือตกค้างอยู่ หรือสลายตัวออกมา ขณะที่มีการปรุงอาหารได้อีก โดยมีเป้าหมายจะลดสารพิษเหล่านี้จากผลิตภัณฑ์ให้ได้ร้อยละ 95 ภายในปี พ.ศ. 2553 และคาดหวังว่าผลิตภัณฑ์จะปลอดสารพิษอย่างแท้จริงในปี พ.ศ. 2558