วิตามินซี

ตอนเด็ก ๆ หลายคนชอบกินวิตามินซีชนิดเม็ด เพราะคุณพ่อคุณแม่หาซื้อมาประเคน นัยว่าป้องกันโรคลักปิดลักเปิด พอโตขึ้นหลายคนก็ยังกินอยู่ เพราะสะดวก หรือบางคนอาจจะไม่ชอบกินผลไม้ "วิตามินซี" ชนิดเม็ด ที่ขายกันอยู่มีทั้งวิตามินซีธรรมชาติ และแบบสังเคราะห์ โดยชนิดที่เป็นสารสังเคราะห์ ประกอบด้วย กรดแอสคอบิก ผสมกับน้ำเชื่อมข้าวโพด หรือ คอร์นไซรัป มีการเติมสี แต่งกลิ่น แต่งรส ดังนั้นการกินวิตามินซีชนิดเม็ด จะได้ความหวานด้วย โดยเฉพาะที่เป็นชนิดแบบอมเล่น รสผลไม้ ทั้งหลาย

หากถามว่า วิตามินซีชนิดเม็ดให้คุณค่าเช่นเดียวกับผลไม้ ที่มีวิตามินซีโดยธรรมชาติหรือไม่ ขอเรียนว่า ถ้าเป็นวิตามินซีธรรมชาติ จะให้คุณค่าไม่ต่างจากผลไม้อุดมวิตามินซีทั่วไป แต่ถ้าเป็นวิตามินซีสังเคราะห์ มีงานวิจัยบางชิ้น ชี้ให้เห็นว่าอาจทำให้เกิดมะเร็งมากขึ้นในหนูทดลอง และทำให้หลอดเลือดแข็งตีบในคนได้

โดยหลักในการเลือกซื้อวิตามินซีธรรมชาติ ไม่ให้ดูแค่คำว่า ธรรมชาติ หรือ Natural ข้างฉลากเท่านั้น แต่ต้องดูคำว่า ผลิตจากผักและผลไม้ ในสภาวะที่เหมาะสม หรือ Made from fruits and vegetables below 70 degrees แทนสำหรับความจำเป็นในการกินวิตามินซีชนิดเม็ด หากกินผักผลไม้ไม่ค่อยไหว ก็อาจรับประทานได้บ้าง แต่ไม่ใช่เป็นการใช้แทน เพราะอย่างไรก็ดีวิตามินจะดูดซึมได้ดี ต้องมีสารธรรมชาติบางชนิดในผลไม้นั้น ๆ ช่วยด้วย ดังนั้น สูตรสำเร็จสำหรับผู้รักที่จะกินวิตามินซี ก็คือ ต้องกินอาหารเสริมบวกอาหารสดนั่นเอง

อาหารที่มีวิตามินซีมาก ได้แก่ ฝรั่งกลมสาลี่ มะขามเทศ มะขามป้อม มะละกอแขกดำ พุทรา แอปเปิ้ล และส้มโอขาว แตงกวา ซึ่งจะสังเกตได้ว่า "ความเปรี้ยวไม่ใช่ตัวบอกวิตามินซี" เพราะจะเห็นว่าผลไม้เปรี้ยวจัดอย่างมะยม หรือลูกเสาวรสไม่ติดอันดับต้น ๆ เลย นอกจากนี้ อาหารธรรมชาติที่นึกไม่ถึงอีกชนิด ที่มีวิตามินซีมาก คือ "ปลาทะเลดิบ" มีกรดแอสคอบิกมากเป็นพิเศษ จะเห็นได้ว่าชาวเอสกิโมนั้น แม้ไม่ค่อยได้บริโภคพืชผักผลไม้ ก็ยังไม่เป็นโรคขาดวิตามินซี

กลุ่มคนที่ควรรับประทานวิตามินซี คือ ผู้ที่สูบบุหรี่ ผู้ที่เป็นโลหิตจาง และผู้รับประทานมังสวิรัติ เพราะบุหรี่หนึ่งมวน จะผลาญวิตามินซีไปเท่ากับส้มเขียวหวานราว ๆ 1 ผลเลยทีเดียว ส่วนโลหิตจางบางชนิด กับคนกินมังสวิรัตินั้น มักขาดธาตุเหล็กจากเนื้อสัตว์ จึงต้องอาศัยวิตามินซีช่วยจับธาตุเหล็กให้มากขึ้นแทน รวมถึงผู้ที่เริ่มสูงวัย หรือผิวพรรณเริ่มเสื่อมไป วิตามินซีจะช่วยกวาดสนิมแก่ ช่วยเพิ่มคอลลาเจน ซึ่งเป็นเสมือนกระดูกของผิวให้คงรูป ไม่เหี่ยวย่นเร็วเกินวัย วิตามินซียังช่วยเสริมภูมิให้กับผู้ป่วยภูมิแพ้เรื้อรัง ไอเรื้อรัง หรือเป็นหวัดบ่อย ๆ นอกจากนี้ยังแก้เครียดด้วย เพราะเกี่ยวพันกับต่อมหมวกไต ในการสร้างฮอร์โมนต้านเครียด และการอักเสบ ชื่อว่า คอติซอล

กินวิตามินซีมากไปมีผลเสียหรือไม่?

มีแน่นอน การกินนับสิบ ๆ เม็ด หรือบ้างก็ใช้ฉีดเข้าเส้นกัน โดยหวังว่าจะรักษามะเร็ง และโรคร้ายอื่นได้ มีงานวิจัยที่แสดงว่า วิตามินซีปริมาณมาก อาจทำให้เกิดนิ่วในทางเดินปัสสาวะได้ และเพิ่มอัตราการเกิดมะเร็งในหนูทดลอง ทำให้หลอดเลือดหัวใจตีบแข็งในมนุษย์ ทำให้ขาดธาตุทองแดง และน้ำย่อยสำคัญในร่างกาย

ส่วนอาการเตือนในช่วงแรก ๆ ที่กินมากไป ทั้งในเด็ก และผู้ใหญ่ที่สังเกตได้ อาทิ คลื่นไส้ ถ้ากินมากถึงแก่อาเจียน แสบร้อนกระเพาะอาหาร จุกใต้ลิ้นปี่ ระคายทางเดินอาหาร ถ่ายเหลว ปัสสาวะสีเข้ม

อย่างไรก็ตาม ไม่ต้องตระหนกอกสั่นกับวิตามินซีเป็นพิษมาก เพราะว่ามันละลายน้ำได้ ถ้าได้เยอะเกินไป ร่างกายจะขับออกทางปัสสาวะโดยอัตโนมัติ ไม่ได้เป็นอันตรายอะไร จะแย่หน่อยก็ตรงเสียดายว่า มันจะกลายเป็นฉี่แพงไปหน่อยเท่านั้นเอง

ที่มา
นพ. กฤษดา ศิรามพุช
สถาบันเวชศาสตร์อายุรวัฒน์นานาชาติ